Skrócone wędzidełko podjęzykowe rozwija się w wyniku zaburzonej apoptozy budujących go komórek, które w warunkach prawidłowych pozwalają na uwolnienie końca języka. Zaburzenie tego procesu prowadzi do różnego stopnia przytwierdzenia języka do dna jamy ustnej. Stan ten określa się mianem ankyloglosji i występuje nawet u ok. 10% dzieci, częściej u chłopców.
Budowa wędzidełka
W 2014 roku Martinelli i współpracowników przeprowadzili biopsję wyciętego kawałka języka, aby sprawdzić z jakiego typu tkanek się on składa. Badania wykazały, że wędzidełko podjęzykowe składa się z kolagenu typu I, który nie ulega rozciąganiu. Wędzidełko podczas ruchów języka oczywiście zmienia swój zakres, jednak zawsze wraca do pierwotnej długości.
Nie ma zatem możliwości, aby w wyniku działań manualnych rozciągnąć tę błonę tak, aby zwiększyć zakres ruchu języka, tym samym poprawiając jego funkcję.
Wyjątek stanowi skrócenie wędzidełka typu IV (podśluzówkowe). W przypadku takiego wędzidełka działania manualnych, ćwiczenia, mogą przynieść dobre rezultaty. W pierwszej kolejności podejmujemy zatem próbę stymulacji w gabinecie neurologopedycznym.
Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe – konsekwencje
- nieprawidłowy wzorzec ssania – utrudniający pobieranie pokarmu;
- nieprawidłowy wzorzec połykania niemowlęcego – sposób połykania, który powinien zaniknąć do 3. roku życia, a skrócone wędzidełko podjęzykowe powoduje jego utrwalanie;
- nieprawidłowy wzorzec żucia – przeżuwanie pokarmu wymaga sprawnej pracy języka, który transportuje pokarm między zębami trzonowymi;
- wady wymowy – skrócone wędzidełko podjęzykowe powoduje problemy podczas wymawiania głosek, wymagających pionizacji języka, czyli podniesienia jego czubka w stronę wałka dziąsłowego znajdującego się na podniebieniu. Może też powodować seplenienie międzyzębowe z uwagi na występowanie tendencji do wsuwania języka między zęby;
- niekorzystne ruchy kompensujące ograniczoną ruchomość języka, takie jak nieprawidłowy ruch żuchwą – rotacja w jedną stronę, która predysponuje do asymetrii w ruchu warg, ograniczenia otwarcia ust, a także problemów ze stawami żuchwowo-skroniowymi;
- wpływ na pracę krtani i więzadeł głosowych – nieprawidłowa praca mięśni języka oddziałuje na mięśnie twarzy i krtani, obserwuje się gorszą pracę więzadeł głosowych;
- powstawanie patologii w jamie ustnej – skrócone wędzidełko podjęzykowe predysponuje do rozwoju chorób przyzębia i wad zgryzu (np. tendencja do wsuwania języka między zęby sprzyja powstaniu zgryzu otwartego) oraz do odkładania się kamienia nazębnego, co ułatwia rozwój próchnicy.
Rodzaje zabiegów uwalniających język
FRENOTOMIA – jest tozabieg wykonywany w znieczuleniu miejscowym polegający na przecięciu wędzidełka języka.
FRENEKTOMIA – jest to zabieg wykonywany w znieczuleniu ogólnym, polega na wycięciu wędzidełka. Po zabiegu najczęściej założone są szwy wchłanialne, które rozpuszczają się w przeciągu około 1-2 tygodni po zabiegu.
FRENULOPLASTYKA – plastyka wędzidełka mająca na celu zmianę kształtu, przyczepu, wielkości wędzidełka.
Proces gojenia rany po zabiegu trwa do 6 tygodni. Natomiast proces przekształcania się blizny, polegający na uszeregowaniu włókien kolagenowych, trwa minimum 6 miesięcy do 12 miesięcy. Zarówno przed podcięciem jak i po zabiegu logopeda powinien prowadzić z pacjentem odpowiednie ćwiczenia.
Jeśli zastanawiacie się Państwo nad zasadnością wykonania zabiegu u Państwa dziecka, zachęcamy do kontaktu przez stronę lub pod nr tel. +48 575 700 712
mgr Anna Wasilewska
pedagog, pedagog specjalny, neurologopeda