Dzieciom możemy pozazdrości energii i ciekawości otaczającego je świata. Jednak, gdy nadmiar energii połączony jest z trudnościami w koncentracji uwagi, nadmiernym impulsywnym zachowaniem
i nadpobudliwością ruchową, należy sprawdzić, czy nie mamy do czynienia z ADHD, czyli Zespołem Nadpobudliwości Psychoruchowej. Warto wiedzieć, że odpowiednio wczesna diagnoza i wsparcie mogą znacząco poprawić jakość życia dziecka.
Jakie są najpowszechniejsze objawy?
Pełne spektrum symptomów ADHD u dzieci rozwija się już pomiędzy 6 a 12 rokiem życia. Zatem o ADHD możemy mówić tylko wtedy, gdy objawy pojawiły się przed 12 rokiem życia i możemy to potwierdzić.
ADHD rozpoznaje się, jeśli u dziecka występują objawy ze wszystkich poniższych trzech grup i jeśli są obecne w przynajmniej dwóch różnych środowiskach (np. w domu i w szkole).
- Nadmierna Ruchliwość:
Dziecko jest ciągle w ruchu, trudno mu usiedzieć lub zatrzymać się w jednym miejscu. Jest gadatliwe
i głośne zarówno podczas zabawy, jak i w sytuacjach wymagających spokoju, takich jak lekcje. Nawet po zwróceniu uwagi nie udaje mu się uspokoić, lub robi to tylko przez krótki czas.
- Zaburzenia Koncentracji i Uwagi:
Brak zdolności skupienia się na zadaniach, które są dla niego nudne lub trudne. Wykonywanie obowiązków jest niedbałe, brak uwagi dla szczegółów, skłonność do przerywania jednej czynności na rzecz innej. Łatwo ulega rozproszeniu, zdaje się nie słuchać, często zapomina o usłyszanych rzeczach. Często gubi swoje rzeczy i zaniedbuje codzienne obowiązki.
- Nadmierna Impulsywność:
Dziecko działa spontanicznie, nie zważając na możliwe konsekwencje („działa najpierw, myśli później”). W grupie rówieśników nie potrafi cierpliwie czekać, natychmiast realizuje pomysły, przerywa innym rozmowy lub zajęcia.
Jak diagnozuje się ADHD?
Rozpoznanie ADHD to złożony i długi proces, który obejmuje kilka kluczowych kroków:
- Wywiad z rodzicem, w tym wywiad dotyczący danego problemu oraz dokładny wywiad rozwojowy na temat dziecka.
- Spotkania z psychologiem, podczas których rozmawia on i obserwuje dziecko pod kątem występowania objawów ADHD.
- Zebranie informacji na temat funkcjonowania dziecka w szkole.
- Zastosowanie standaryzowanych narzędzi psychologicznych i kwestionariuszy diagnostycznych opracowanych w celach diagnozy pod kątem ADHD.
- Konsultacje lekarskie – trafne rozpoznanie ADHD wymaga współpracy psychologa, psychiatry, pediatry, a czasem także neurologa dziecięcego.
Jak leczy się ADHD?
Po otrzymaniu diagnozy, ważne jest podjęcie odpowiednich działań. Oto kilka skutecznych strategii:
- Psychoedukacja rodziców i dziecka: Zaczynamy od dostawania świata dziecka do jego możliwości percepcyjnych – modyfikujemy metody wychowawcze i tryb życia, tak aby ułatwić dziecku funkcjonowanie. Rodzice powinni odbyć program treningowy łączący psychoedukację z elementami terapii behawioralnej.
- Terapia behawioralna: Terapia behawioralna może pomóc dziecku w radzeniu sobie z objawami ADHD. Dzięki tej terapii dziecko może nauczyć się lepszej kontroli nad swoim zachowaniem, zarządzania impulsami i poprawy koncentracji.
- Leczenie farmakologiczne: W niektórych przypadkach, gdy objawy są bardzo nasilone, lekarz może zdecydować o zastosowaniu leków na ADHD. Leki mogą pomóc w kontrolowaniu objawów. Ważne jest dokładne przestrzeganie zaleceń lekarskich i monitorowanie skutków ubocznych.
- Wsparcie edukacyjne: Dzieci z ADHD mogą potrzebować dodatkowego wsparcia w szkole. Indywidualne programy edukacyjne mogą dostarczyć dodatkowej pomocy, takiej jak dodatkowy czas na testy lub inne modyfikacje w procesie nauczania.
Monika Hamara
psycholog, psychoterapeuta