Zauważam ostatnio tendencję, że do gabinetu trafiają dzieci na zajęcia z terapii ręki, które mają problemy z mową. Dlaczego ręka jest tak ważna w procesie mowy?
Ręka jest narządem mocno wyspecjalizowanym, który odpowiada za bardzo dużą ilość funkcji w naszym ciele. Jest ona na tyle silna by podnieść czy popchnąć oraz posiada umiejętności w wykonaniu bardzo precyzyjnych i skomplikowanych czynności – np. wycinania czy pisania. Ręka jak i inne organy w naszym ciele sterowana jest przez układ nerwowy. Dzięki temu czujemy ból, ciepło czy zimno. Aby nasze ręce i dłonie były tak mocno wyspecjalizowane odpowiada za to prawidłowy rozwój kory mózgowej. To dzięki niej możemy zapoczątkować ruch lub kontrolować czas trwania czynności.
Obszar kory mózgowej, który odpowiada za sprawną rękę, a także dłoni i palców jest wyjątkowo duży w porównaniu do pozostałych obszarów. Znajdujące się w korze mózgowej pola ruchowe odpowiedzialne za narząd mowy oraz za ruch ręki znajdują się obok siebie. Tak więc stymulacja ręki ma ogromny wpływ na ośrodek mowy.
Kiedy rozwiną się ruchy precyzyjne dłoni i wykształca się mowa, udoskonala się też zmysł dotyku, który jest bardzo ściśle powiązany z układem ruchowym człowieka. Największe zagęszczenie receptorów dotykowych znajduje się na opuszkach palców, wargach i czubku języka, co jest potwierdzeniem powiązania pomiędzy sprawnością dłoni, a sprawnym aparatem artykulacyjnym.
Gdy dziecko jest aktywne ruchowo to jego sprawność rąk i dłoni powinna się systematycznie rozwijać i doskonalić. Zdarza się, że rozwój dziecka jest nieharmonijny i zaburzony, a konsekwencje widoczne są już w wieku przedszkolnym lub szkolnym. Zwykle objawiają się niewyraźną mową, ale również niechęcia do rysowania czy wycinania. Warto jest już od najmłodszych lat zachęcać dziecko do aktywności takich jak: zabawy na brzuszku, czytanie książeczek sensorycznych, podawanie zabawek z góry do obu rączek, aby jego rozwój przebiegał prawidłowo.
Agata Ruszkowska
Fizjoterapeuta, terapeuta SI,
terapeuta ręki