Czasem obserwując zachowanie dziecka można odnieść wrażenie, że ma ono kłopot z rozumieniem komunikatów słownych. Wygląda to tak, jak gdyby bodźce słuchowe nie były prawidłowo odbierane – jak gdyby dziecko „nie słyszało”, co się do niego mówi. Gdy dzieje się tak pomimo prawidłowej czułości słuchu, u podstaw tych uciążliwych symptomów często leżą kwestie czynnościowe, związane z tym, jak mózg interpretuje prawidłowo odbierane bodźce słuchowe. Taki stan rzeczy może charakteryzować szereg następujących objawów, wskazujących na występowanie zaburzeń przetwarzania słuchowego:
W obszarze słuchowym
- trudność w lokalizowaniu źródła dźwięku;
- wrażenie „zawieszania” lub „wyłączania się”, pozorne nieodbieranie bodźców werbalnych;
- opóźnione reagowanie na komunikaty słowne lub sygnały dźwiękowe;
W sferze językowej/komunikacyjnej
- kłopoty z rozumieniem mowy, zwłaszcza przy konkurujących sygnałach dźwiękowych lub w niesprzyjającym akustycznie otoczeniu;
- niezrozumienie komunikatów niewyraźnych lub wydawanych w szybszym tempie;
- niespójna lub nieadekwatna reakcja na wypowiedź rozmówcy;
- problem z interpretacją prozodycznych cech mowy (np. akcent, intonacja) oraz szczególnych form wypowiedzi (np. sarkazm, ironia);
- wycofywanie się z kontaktów z rówieśnikami;
W środowisku przedszkolnym/szkolnym
- obniżone wyniki w testach, także psychoedukacyjnych, szczególnie w zadaniach wykorzystujących sprawności słuchowe;
- problemy z umiejętnościami szkolnymi, zwłaszcza w zakresie zdolności językowych (czytanie, pisanie) oraz matematycznych, przy jednoczesnym prawidłowym rozwoju intelektualnym;
- trudności w nauce języków obcych;
- niskie umiejętności muzyczne i wokalne;
- unikanie lub wyraźne problemy z zapamiętywaniem piosenek i wierszyków;
W codziennych zachowaniach
- trudność w skupieniu i utrzymaniu uwagi, szybkie rozkojarzenie;
- trudność w rozumieniu i wypełnianiu złożonych poleceń;
- częste dopytywanie, prośby o powtórzenie;
- zwracanie nadmiernej uwagi na dźwięki pojawiające się w otoczeniu.
Pomimo faktu, że powyższe objawy niejednokrotnie można powiązać także z innymi deficytami rozwojowymi lub funkcjonalnymi, ich współwystępowanie może wskazywać na problemy z przetwarzaniem bodźców słuchowych. W takim przypadku może okazać się pomocne przeprowadzenie badania diagnostycznego w kierunku zaburzeń przetwarzania słuchowego i jeśli wystąpi takie wskazanie, przystąpienie do treningu słuchowego.
Tomasz Śliwowski
terapeuta metody Johansen-IAS