Przetwarzanie słuchowe to zdolność układu nerwowego, która pozostaje niejako w ukryciu do momentu uwidocznienia się deficytów w jej funkcjonowaniu. Mówimy o niej szerzej niemal wyłącznie w odniesieniu do zaburzeń występujących w jej obrębie. Zaburzenia przetwarzania słuchowego (ang. Auditory Processing Disorder, APD) lub centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego (ang. Central Auditory Processing Disorder, CAPD) to terminy opisujące zespół nieprawidłowości wpływających na to jak mózg rozumie dopływające do niego bodźce słuchowe. Obejmują szereg objawów dotyczących wyższych funkcji słuchowych i obecnych pomimo prawidłowej czułości słuchu. Zaburzenia te bywają szczególnie dokuczliwe w kontekście procesowania dźwięków mowy, choć dają o sobie znać również w wielu innych sytuacjach, gdy środowisko nie jest sprzyjające akustycznie.
Wśród możliwych przyczyn występowania CAPD wymienia się takie czynniki jak przewlekłe wysiękowe zapalenie ucha środkowego, wielokrotne ostre zapalenia ucha czy przerośnięty migdałek gardłowy. Często jednak występowanie zaburzeń przetwarzania słuchowego wynika z innych okoliczności, nie zawsze bezpośrednio związanych z uszkodzeniami narządu słuchu. Należą do nich przyczyny leżące po stronie uwarunkowań genetycznych lub licznych nieprawidłowości rozwojowych, a nawet czynniki dotyczące okresu przed- oraz okołoporodowego.
Uznaje się, że źródło wspomnianych nieprawidłowości ma miejsce w nerwowej części układu słuchowego i mają one charakter czynnościowy, a ich występowanie nie musi wiązać się z wadą słuchu fizycznego. Zamiast tego cierpieć mogą takie umiejętności jak m. in.:
- różnicowanie słuchowe, czyli rozpoznawanie kontrastów pomiędzy określonymi dźwiękami;
- lokalizacja i lateralizacja słuchowa, czyli świadomość kierunku, z którego napływają bodźce akustyczne;
- sekwencjonowanie słuchowe, czyli świadomość kolejności w jakiej pojawiły się elementy przekazu dźwiękowego, w tym werbalnego (głoski, słowa, zdania, itp.);
- rozróżnianie dźwięków pierwszoplanowych, czyli wyróżnienie najistotniejszego bodźca na tle innych sygnałów akustycznych.
Uznaną formą pomocy dzieciom z zaburzeniami przetwarzania słuchowego są treningi słuchowe, m. in. Indywidualna Stymulacja Słuchu Johansen IAS https://positive-therapy.pl/2021/02/16/trening-sluchowy-johansena/
Tomasz Śliwowski
terapeuta metody Johansen-IAS