Czym jest afazja?
Istnieje wiele definicji afazji, jednak ich wspólnym mianownikiem są dysfunkcje w zakresie komunikacji, a najogólniej można określić to zaburzenie jako problem w nadawaniu i odbieraniu mowy, również pisanej.
Afazja dotyczy uszkodzeń dominującej półkuli mózgu. U większości ludzi jest to półkula lewa, a w przypadku osób z odwróconą lateralizacją (leworęcznych) istotne będą uszkodzenia półkuli prawej. Konkretnie chodzi o zmiany w obszarze tzw. ośrodków mowy, które mieszczą się w płatach czołowym i skroniowym.
Najczęstszymi przyczynami afazji są udary mózgowe, choroby neurozwyrodnieniowe, urazy oraz guzy mózgu. Bezpośrednio po wystąpieniu uszkodzenia mózgu i w ciągu pierwszych dni, zwykle występuje utrata świadomości, ostre bóle głowy, nudności, niedowład lub porażenie jednej połowy ciała, utrata mowy i rozumienia.
Do najczęstszych przyczyn uszkodzenia mózgu powodujących afazję należą:
- udary mózgowe,
- urazy mózgowe,
- urazy czaszki,
- nowotwory oraz ropnie.
Uszkodzenia mogą mieć charakter ogniskowy, jeśli dotyczą tylko pewnych ograniczonych części, lub rozlany, gdy obejmują bardziej rozległą przestrzeń.
Rodzaje afazji
W medycynie stosuje się kilka klasyfikacji afazji. Jedna z takich klasyfikacji dzieli afazję następująco:
- afazja ruchowa to utrata zdolności tworzenia mowy spontanicznej lub znaczne upośledzenie mówienia,
- afazja czuciowa – występują zaburzenia rozumienia mowy, ale osoba chora wypowiada wiele słów, często niezrozumiałych, wstawia niewłaściwe słowa w zdaniach,
- afazja mieszana, ruchowo-czuciowa – osoba chora ma problemy z mówieniem i rozumieniem mowy,
- afazja nominalna (amnestyczna) – występują głównie problemy z nazywaniem i odnajdywaniem słów,
- afazja globalna, czyli całkowita utrata zdolności mówienia i rozumienia.
W trakcie terapii, afazja może zmieniać charakter. Całkowita utrata mówienia i rozumienia przechodzi w afazję czuciową lub ruchową albo z afazji mieszanej w czuciową. Dlatego tak ważne jest, aby osoba z afazją była prawidłowo zdiagnozowana, leczona i rehabilitowana.